Als organisator kun je met allerlei onverwachte en moeilijke omstandigheden te maken krijgen op je evenement, waaronder seksuele intimidatie. Wat kunnen jij en anderen doen als er zich zo’n situatie voordoet? Om meer te leren over het probleem en welke huidige oplossingen er worden toegepast zijn we in gesprek gegaan met Jenny Janssens van actiegroep ‘NO THANKS!’.

Als organisator kun je met allerlei vervelende omstandigheden te maken krijgen op je evenement, waaronder seksuele intimidatie. Uit onderzoek van EenVandaag - onder 1086 festivalgangers - is gebleken dat 48% van vrouwen en 9% van mannen zeggen last te hebben gehad van seksuele intimidatie. Wat kunnen jij en anderen doen als er zich zo’n situatie voordoet?

Stichting NO THANKS! pleit voor meer bewustwording rondom (seksuele) intimidatie op concerten en festivals. Je kent de naam misschien al van de herkenbare roze shirts of heb je de banners van hun nieuwste campagne ‘Ben Je Oké?’ het afgelopen jaar al op meerdere evenementen zien hangen. Om meer te weten te komen over het voorkomen van seksuele intimidatie hebben we Jenny Janssens - één van de oprichters van NO THANKS! geïnterviewd en naar haar advies gevraagd.

Ik ontmoet Jenny op een vrijdagmiddag bij de LocHal in Tilburg. Het is de nieuwe bibliotheek in de stad dat tegelijk de ‘Huiskamer van Tilburg’ is. Voor ons de ideale plek voor het interview. Jenny en ik kennen elkaar al een beetje; jaren geleden woonde ze twee verdiepingen onder mij in een studentenflat. We treffen elkaar bij het café en gaan op zoek naar een plekje om te zitten. Het gaat goed met d’r, met mij ook. Althans, zo doen we dat in Nederland.

NO THANKS!

Om het gesprek écht op gang te krijgen vraag ik hoe NO THANKS! eigenlijk tot stand is gekomen. Ze vertelt hoe Mabel Zwaan, één van de medeoprichtsters, in 2017 in haar eentje naar een optreden ging van Future Islands in Paradiso. Er was daar een jongen die achter haar aan bleef zitten en allerlei vervelende streken uithaalde - aan haar zitten, een arm om haar heen slaan. Dat soort streken. Het nare was dat er heel veel mensen stonden, maar dat er niemand wat van zei.

Q: Maar ze zagen het wel…

“Ja ze zagen het wel. Het kan ook bijna niet anders, want je staat zo dicht op elkaar. Ze voelde zich dus ook heel erg machteloos en dacht dat de enige manier om uit de situatie te komen was om zelf weg te gaan. Ze is dus eerder vertrokken...

Q: En hoe is dat vertaald naar een actiegroep?

“Achteraf heeft ze een beetje een samenvatting van de situatie op Twitter gezet en daar kreeg ze veel reacties op. Vrouwen die het herkenden, die ook zoiets was overkomen. Toen begon het balletje te rollen en kwamen we uiteindelijk bij een organisatie in Engeland uit, ‘Girls Against’. Die doen eigenlijk hetzelfde wat wij nu doen maar dan in Engeland; awareness creëren over seksuele intimidatie bij (muziek)evenementen."

Q: En zijn jullie daardoor geïnspireerd geraakt?

“Ja, met een groep van vijf mensen hebben we ons daaromheen verzameld en ons afgevraagd waarom er in Nederland niks mee gedaan werd. Het probleem werd überhaupt niet echt erkend. Dus toen dachten we: ‘’Nou, dan zetten we ook zoiets op en dat werd NO THANKS!.”

Q: En toen zijn jullie met veel vrouwen in contact gekomen en hebben jullie geconstateerd dat wanneer er sprake is van seksuele intimidatie, het slachtoffer zelf het gevoel krijgt dat ze de sfeer zou verpesten als ze er iets van zegt. Hoe zit dat precies?

“Ja dat is één van de dingen waar we achter zijn gekomen. De reden dat er vaak niet veel mee gedaan wordt - of waarom mensen er niks van zeggen - is omdat je naar een concert of festival gaat om het leuk te hebben. Als jij dan degene bent die stennis gaat lopen schoppen ,voelt het alsof jij de sfeer verpest. Het wordt door mensen ook afgedaan van ‘het hoort erbij’ of ‘zo erg was het niet’, of erger; ‘het was maar een hand op je kont, loop niet zo te janken’. En wij wouden die gedachtegang een beetje omdraaien, het is helemaal niet zo vreemd om dat naar te vinden.”

Q: Het is eigenlijk een beetje omgekeerde wereld…

“Ja precies, maar juist omdat mensen het wegwuiven als een heel verwaarloosbaar probleem, blijft het een probleem. Dus onze eerste stap was om dit op de kaart te zetten en vanuit daar te gaan handelen en er écht iets aan doen.’’

Q: Daarna is het vrij snel gegaan allemaal, meerdere interviews gehad en bij Pauw aan tafel gezeten. Wat dachten jullie toen het zo succesvol bleek te zijn?

“We hebben binnen 24 uur een aantal interviews gedaan en hebben binnen 48 uur bij Pauw aan tafel gezeten. Er waren in grote lijnen al ideeën van wat we wilden doen, maar hadden totaal nog geen concrete plannen. Maar het werd zo goed opgepakt en het kreeg zoveel aandacht dat we er wel mee door moesten gaan.”

Q: Jullie hebben ook nog vrij snel steun gekregen van artiesten en BN’ers op social media, mede dankzij de roze ‘NO THANKS!!’-shirts die een groot succes waren…

“Die waren echt super populair en het was leuk om te zien dat mensen die aandeden toen ze uitgingen. Het begon bij Tim Hofman van BNN die er eentje had en die op Instagram had gezet. Toen heeft bijvoorbeeld Chef'Special ons benaderd en ook een foto op Instagram geplaatst. Dus zo is het heel makkelijk om te zien welke BN’er ons steunt én het draagt allemaal een steentje bij aan bewustzijn.

👊✨ Wat zijn wij blij met de allereerste NO THANKS! t-shirts! Wil jij er bij de volgende oplage ook eentje bemachtigen? Reageer of stuur ons een mailtje met je maat naar saynothnks(at)gmail(.)com! Heel veel dank aan GCC Breda BV voor het drukken! ❤️ #saynothnks pic.twitter.com/yovoVuu7P7

— NO THANKS! (@saynothnks) December 15, 2017

Q: Maar was er ook tegengeluid?

“Vooral in het begin toen #metoo heel erg in de media was en mensen al aardig ‘#metoomoe’ waren. We merkten dat op bepaalde kanalen mensen negatief reageerden: “Je stelt je aan”, “mag er tegenwoordig niks meer?”, “wees maar blij dat je aandacht krijgt, je bent helemaal niet lekker”. Het zijn voornamelijk mensen via social media die de heftigste reacties geven. Maar toen we bepaalde concert en festival organisaties hebben benaderend om flyers neer te leggen of posters op te hangen, kregen we bijvoorbeeld ook reacties als: “Wij hebben nog nooit iets van dit gehoord, dus bij ons is het geen probleem.”

Q: Ik heb hier bijvoorbeeld een uitspraak van een vertegenwoordiger van Lowlands: “Er is geen aanleiding om meer maatregelen te nemen dan we al doen. Er zijn bijzonder weinig meldingen. Als je iets wil melden, kun je aangifte doen en zal de persoon van het terrein worden verwijderd.” Wat denk je bij zo’n reactie?

“Nouja, het is steeds beter aan het worden, maar tot voor kort was er vaak niet eens een mogelijkheid om een melding van seksuele intimidatie te doen. Als je er wel een melding van deed, wist de beveiliging of de organisatie er niet echt raad mee. Zeker omdat er zoveel mensen op een evenement rondlopen en zo iemand snel in de massa verdwijnt bij een groter evenement. De reactie die je kreeg was; “Ga even zitten, drink een glaasje water en ga lekker verder met je festival.”

Q: Maar er zijn natuurlijk ook evenementen die wel hun uiterste best doen…

“Ja, bijvoorbeeld Best Kept Secret heeft echt een meldpunt gemaakt en hebben in hun huisregels opgenomen dat intimidatie op welke manier dan ook niet getolereerd wordt op het terrein. Maar ook dat je altijd geholpen kan worden. Verder hebben ze al hun personeel ingelicht, wat al een grote stap in de goede richting is. Maar er zijn er meer hoor; Into the Great Wide Open of bijvoorbeeld Baroeg Open Air, waar we een stand hadden en ze in het programmaboekje een stuk hadden dat bezoekers hulp konden krijgen. Dan weet iemand dat als er iets voorvalt dat ze zich niet hoeven te schamen om bij de beveiliging aan te komen met een probleem.”

Q: Dit jaar op Parkpop in Den Haag hebben ze allerlei maatregelen genomen om seksuele intimidatie tegen te gaan. Ze hadden bijvoorbeeld surveillanten in het publiek en camera's op het podium die op het publiek gericht waren. Ondanks de maatregelen zijn er helaas toch twee meiden aangerand, wat natuurlijk verschrikkelijk is. Maar kun je Parkpop daarvoor kwalijk nemen? Of ligt er niet ook verantwoordelijkheid bij het publiek zelf?

“Nee, die maatregelen zijn super! Het heeft allemaal een beetje een wisselwerking met elkaar. Het is niet alleen de organisatie die hier zorg voor moet dragen. Ook als festivalbezoeker ben je hier verantwoordelijk voor. Dus wij als NO THANKS!! proberen een beetje de spil te zijn die tussen allemaal die verschillende partijen die ermee te maken hebben. De organisatie, de beveiliging, het festivalpubliek en ook bijvoorbeeld de artiesten Zo heeft iedereen het idee dat ze een oogje in het zeil kunnen houden en er iets aan kunnen doen.

Ben je Oké?

Q: En daarom zijn jullie met het nieuwe ‘Ben je Oké?’ campagne gestart?

“Ja precies, ‘Ben je Oké?’ daar zijn wij partner van. Dat is een campagne van Rutgers, Celebrate Safe en de Vereniging Nederlandse Poppodia en Festivals (VNPF). Daarmee hebben we een campagne opgestart om festivalbezoekers echt bewust te maken van dit probleem. Met de campagne bieden we een laagdrempelige tool aan. Als je iets ziet gebeuren, kun je er altijd iets van zeggen. Want, wat ook heel erg lastig is, is dat als je iets ziet gebeuren, dat het moeilijk is om te bepalen of het acceptabel is of niet. In het verhaal van Mabel in Paradiso bijvoorbeeld; ik kan me voorstellen dat mensen dachten dat ze bij elkaar hoorden en dat hij haar gewoon een beetje aan het vervelen was. Daar wil je natuurlijk niet tussen springen en misschien meer problemen veroorzaken.”

Q: Je wil niet de ongevraagde redder in nood uithangen…

“Dat ja, en ‘Ben je oké?’ is gewoon een vraag die je aan iedereen kan stellen. Als alles oké is, dan is dat mooi, better safe than sorry! Als er daadwerkelijk iets is dan heb je in ieder geval erkend dat je ziet dat er iets aan de hand is. Dan kun je diegene helpen of de beveiliging inlichten. Je hoopt natuurlijk dat het niet nodig is om de vraag te stellen, maar het idee dat het kan en dat die vraag de sfeer in ieder geval niet verpest is al belangrijk voor mensen om in hun achterhoofd te houden. Het is belangrijk dat je niet te snel ingrijpt als dat niet nodig is, maar neutraal de situatie benadert.”

Q: Hoe hebben jullie de campagne gevoerd?

“Onder andere door middel van posters, flyers, banners op festivals, posts op social media. Maar er zijn sowieso ook organisaties die zich actief bij het campagne hebben aangesloten. Die hebben daarover informatie op hun website of in hun programmaboekje geplaatst. Het was ook zo dat ze templates hadden dat je fotos op social media kon bestempelen met het embleem, bijvoorbeeld ‘013 is oké’ of ‘Pinkpop is oké’. En het is ook tof als je bijvoorbeeld op Woo Hah rondloopt en dat je de banner ziet hangen, dat voelt wel nice! Dus tot nu toe is het een succes geweest.”

Q: Hebben jullie nu ook al veel positieve feedback gehad?

“Heel veel! Ook gewoon dat we mails krijgen van mensen die zeggen dat ze het super goed vinden dat er aandacht aan besteed wordt, omdat ze er zelf ook last van hebben gehad. Of dat mensen zeggen dat ze bij een organisatie of iemand van de beveiliging hebben aangeklopt en dat ze super goed zijn geholpen. Maar er is overal nog heel erg veel te winnen.”

De campagne 'Ben je oké?' slaat aan!niet alleen in de media al 55 poppodia, festivals en clubs doen mee!! Dit is fantastisch nieuws want alleen samen kunnen we ervoor zorgen dat iedereen zorgeloos naar een concert of festival kan. #benjeoke met @VNPF @CelebrateSafe @saynothnks pic.twitter.com/ArS27b9KYZ

— Rutgers (@RutgersNL) October 11, 2018

Q: Okay, maar wat kunnen organisatoren doen om seksuele intimidatie op hun evenement tegen te gaan? Wat zouden jullie graag zien?

“Het personeel - barpersoneel, vrijwilligers en de beveiliging - inlichten en een plan te maken voor hoe ze een bezoeker kunnen helpen. Extra ogen zijn altijd goed, maar ook dat ze weten wat ze kunnen doen als er iets gebeurt. Je kunt zoiets wel melden, maar als er uiteindelijk niks mee wordt gedaan dan heeft het geen nut. Dus de slachtoffer goed helpen, helpen bij het identificeren van de dader en waar nodig maatregelen nemen.

Maar vooral ook communiceren naar de bezoekers dat het gemeld kan worden. Als ze niet weten dat het kan, wordt het ook niet gedaan. De meeste organisaties hebben het al in hun huisregels staan, wat natuurlijk heel goed is, maar laten we eerlijk zijn; dat leest niemand. Dus zichtbaar zwart op wit zetten en dan bijvoorbeeld op het toilet posters hangen. Of in ieder geval ergens waar mensen het kunnen zien.”

Q: Hebben jullie dan posters die organisatoren zouden kunnen krijgen?

“Ja, we hebben ‘NO THANKS!!’ posters, maar dus ook de ‘Ben Je Oké?’ posters. Maar je hebt bijvoorbeeld ook de 'Ask for Angela' campagne die door BNN nieuw leven ingeblazen heeft gekregen. Daarmee kunnen bezoekers het codewoord ‘Angela’ gebruiken om aan barpersoneel duidelijk te maken dat ze zich onveilig voelen. Daar zijn ook posters van te krijgen. Verder zou je bijvoorbeeld zoals op Down The Rabbit Hole een online meldpunt kunnen maken.”

Q: Kan een organisatie ook te ver doorslaan met dit soort praktijken, met camera's ophangen en spotters in het publiek rond laten lopen? Gaat dat op een gegeven moment niet ten koste van de sfeer op een feestje?

“Nee, ik denk het niet. In ieder geval zolang dit soort dingen voorvallen denk ik zelfs dat ze niet genoeg kunnen doen. Dat zeg ik wel, maar in Zweden hebben ze zoveel last gehad van seksuele intimidatie dat ze een festival voor ‘Women Only’ opgezet. Dat moet natuurlijk ook niet de bedoeling zijn, want dan probeer je alleen het probleem te ontlopen in plaats van op te lossen. Je moet er gewoon voor zorgen dat je er met zijn allen een leuke sfeer van maakt.”

Q: Okay, maar om toch even de advocaat van de duivel te spelen; stel dat jij als bezoeker op een festival komt en ziet dat er overal toezichthouders zijn en camera's hangen. Denk je niet dat dat afbreuk doet aan het vrije gevoel waar je naar op zoek bent?

“Ik denk dat mensen daar eigenlijk niet te erg bij stilstaan want ze worden over het algemeen toch wel gefilmd. Vaak stem je al toe dat je gefilmd wordt wanneer je naar een concert of festival gaat. Er lopen zoveel cameraploegen rond die voor bijvoorbeeld promotiemateriaal aan het filmen zijn. Waarom zou je dat niet tegen seksuele intimidatie kunnen gebruiken? Tegenwoordig is het sowieso bijna onmogelijk over straat te lopen zonder gefilmd te worden.”

Q: Ergens is dat inderdaad ook weer zo. Maar okay, dan denk ik dat we het einde naderen. Heb je nog wat laatste advies voor organisatoren die meer zouden willen doen om seksuele intimidatie tegen te gaan?

“Nou eigenlijk de twee dingen die ik straks al zei en dat is op de eerste plek intern je personeel instrueren; weten wat ze kunnen doen als er seksuele intimidatie voorkomt. Het tweede is om het extern te communiceren naar het publiek, zodat ze zich ervan bewust zijn dat er op gelet wordt. Dat zijn voor organisatoren de twee belangrijkste dingen om op te focussen. Als je alleen al die twee dingen doet, ben je echt al goed bezig als organisatie."

Bedankt voor het lezen! Als je nog vragen hebt over het voorkomen van seksuele intimidatie, kun je via de Facebookpagina van ‘NO THANKS!’ contact opnemen met de meiden.